Prof. dr hab. Norbert Morciniec

Mimo że Pracownia Fonetyki rozpoczęła swoją praktyczną działalność w 2018 roku, czyli 16 lat po przejściu profesora doktora habilitowanego Norberta Morcińca na emeryturę, to właśnie w Nim należy widzieć prekursora germanistycznych i niderlandystycznych badań fonetycznych na Uniwersytecie Wrocławskim. Prowadził je w Instytucie Filologii Germańskiej (używając dzisiejszej terminologii) od 1955 roku, najpierw jako asystent Leona Zawadowskiego, a od 1969 aż do 2002 jako kierownik Zakładu Języka Niemieckiego (ponownie używając dzisiejszego nazewnictwa). I choć zainteresowania naukowe Profesora obejmowały wiele obszarów językoznawstwa germanistycznego, chcieliśmy w tym miejscu zwrócić szczególną uwagę na fonetykę i fonologię, bo to właśnie Jego zamiłowanie do nich otworzyło drogę do powstania wiele lat później naszej pracowni.

W roku 1958 w znanym czasopiśmie niemieckim „Zeitschrift für Phonetik und allgemeine Sprachwissenschaft” ukazał się artykuł „Zur phonologischen Wertung der deutschen Affrikaten und Diphthonge” młodego wrocławskiego naukowca, rodowitego Ślązaka – Norberta Morcińca. Był to pierwszy z Jego tekstów poświęcony problematyce fonologicznej interpretacji multiftongów. Kolejne publikowane były w równie renomowanych czasopismach, takich jak np. amsterdamska wówczas „Lingua”, czy założona przez legendarnego fonetyka Eberharda Zwirnera (również Ślązaka) „Phonetica”. I tam właśnie w roku 1967 inny znany fonetyk z tamtych czasów – István Futaky, pomieścił przyczynek o znamiennym tytule: „Trubetzkoys Regeln für monophonematische Wertung und die schriftdeutschen Affrikaten – Bemerkungen zu einem Aufsatz von N. Morciniec”. Był to oczywisty dowód uznania wysokiej rangi Profesora w europejskim środowisku naukowym.

Co ciekawe, gdy piszący te słowa, wówczas początkujący doktorant Profesora, trafił na tekst Futaky’ego podczas kwerendy bibliotecznej w Deutscher Sprachatlas w Marburgu, dokąd został wysłany przez swojego Promotora, zrozumiał, z jak wyjątkową osobą ma do czynienia i że fonetyka zostanie również jego naukową miłością (choć sam Promotor początkowo miał inny zamysł). I tak oto od pierwszych naukowych publikacji Profesora Morcińca dochodzimy do momentu powołania przez Jego ucznia i następnych młodych pasjonatów tej językoznawczej specjalności Pracowni Fonetyki.

Rzut oka na imponujący spis publikacji naukowych Profesora dostarcza zresztą dalszego materiału dowodzącego słuszności traktowania Go jako faktycznego sprawcy istnienia pracowni. Obok niezliczonych tekstów, w których fonetyka i fonologia różnych języków postrzegane są z perspektyw teorii interferencji, gramatyki porównawczej, historii języka czy dialektologii, szczególne miejsce zajmują słynne wręcz podręczniki, z napisanym wspólnie ze Stanisławem Prędotą i opublikowanym po raz pierwszy w 1982 roku „Podręcznikiem wymowy niemieckiej” na czele, który do dziś jest najważniejszą pomocą dydaktyczną dla polskich studentów germanistyki.

Drogi Profesorze, Pracownia Fonetyki nigdy by nie powstała, gdyby nie Twoja owocna wieloletnia działalność naukowa, dydaktyczna i promotorska. Dziękujemy Ci za nią!